Geology Science

زمین شناسی- دانلود برنامه های زمین شناسی و کاربردی

Geology Science

زمین شناسی- دانلود برنامه های زمین شناسی و کاربردی

گنبدهای نمکی ترشیری ایران مرکزی

در ایران مرکزی حدود 54 گنبد نمکی وجود دارد که در فروافتادگیهای زمینساختی، کویربزرگ، اردکان، خاور تهران (گرمسار)، قم و میانه برونـــزد دارند. بیشتر این فروافتادگیها، حوضههای بین قارهای Intercontinental هستند که به احتمال از ائوسن پایانی (به جز مقطع زمانی الیگوسن – میوسن) تاکنون توسط رسوبات آواری تبخیری پر شدهاند.

در حوضههای یاد شده، گنبدهای نمکی سنهای متفاوت دارند. در کویر کلوت واقع شمال یزد، گنبدهای نمکی به سن ائوسناند . در گنبد نمکی دلازیان سمنان، میتوان توالی کاملی از ردیفهای ترشیری را دید که متشکل از لایههای توفی و دریایی ژیپسدار به سن ائوسن میانی تا ائوسن بالایی است که به طور مستقیم بر روی نمک قرار گرفته است. 400 متر سنگآهک دریایی و مارن که نشانگر افقهای بالایی سازند قماست و سرانجام گلسنگ نواری تبخیریدار متعلق به عضو اول سازند سُرخ بالایی دیده میشود. ولی در دیگر گنبدهای نمکی، ردیفهای توفی و نهشتههای دریایی سازند قم وجود ندارد. به باور جکسون و همکاران (1990) در گنبدهای نمکی کویر بزرگ، سنگ نمک دو سن متفاوت ائوسن و میوسن دارد. نمکهای ائوسن از نوع تودهای و خالصاست که به احتمال در یک محیط دریایی با تداوم و رود نمک انباشته شدهاند.

 نمک جوانتر (میوسن) شامل تکرار دورهای نمک، سنگ ژیپس، مارن ژیپسدار، گلسنگ، رس سنگ نمکدار بنفش است که به خاطر فراوانی رس و تکرار چرخهای، به ظاهر در یک محیط پلایا – دریاچهای تشکیل شده است و تعلق آن به عضو پایینی سازند سُرخ بالایی حتمی است. گذر بین نمک ائوسن (کهنتر) و میوسن (جوانتر) ناگهانی است و به ظاهر لایههای قاعدهای نمک جوانتر با همشیبی نمک قدیمیتر را میپوشاند. به باور جکسون نمک جوانتر تنها به سن میوسن نیست و تغییرات سنی آن از الیگوسن تا میوسن است و با رخسارههای تبخیری مجموعة سازند سُرخ پایینی، قم و سازند سُرخ بالایی همارز است. به طور معمول، نمک قدیمی (ائوسن) در هستة گنبد برونزد دارد و به رغم انحلالپذیری بیشتر (به لحاظ خلوص)، نسبت به نمک جوانتر با سرعت بیشتری بالا میآید. میزان بالاآمدگی گنبد نمکی در حدود 10 میلیمتر در سال برآورد شده است.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد