سیلورین در زاگرس

در کوه‎های زاگرس، نهشته‎های سیلورین به طور عمده درکوه گهکم، فراقون، دامنة جنوبی زردکوه و یا در چاه‎های اکتشافی زیره (فارس ساحلی) و پارس (خلیج فارس) گزارش شده‎اند که شامل ضخامت متغیری (70 تا 700 متر)، شیل‎های خاکستری تیره‎رنگ میکادار و گراپتولیت‎دار است که میان‎لایه‎هایی از ماسه‎سنگ و کمی سنگ‎آهک دارد و در بیشتر جاها با یک واحد کنگلومرایی، به ضخامت 5/4 متر، در روی نهشته‎های اردویسین قرار دارد و با سنگ‎های دونین پوشیده می‎شود. همانند دیگر نواحی ایران، مرز زیرین و زبرین این رسوبات از نوع دگرشیبی موازی است. فراوانی گراپتولیت سبب شده تا در گذشته، به آن شیل‎های گراپتولیت‎دار سیلورین نام داده شود. ولی، در حال حاضر « سازند سرچاهان» معرف سنگ‎های سیلورین زاگرس است که بُرش الگوی آن توسط قویدل (1374) مطالعه و معرفی شده است.

سازند شیلی سرچاهان در محل بُرش الگو، (120 کیلومتری شمال بندرعباس)، حدود 102 متر ستبرا دارد که با ردیف‎های ماسه‎سنگ کنگلومرایی‎، آهک ماسه‎ای و سنگ‎آهک آغاز و با شیل‎های ورقه‎ای خاکستری تیره و زیتونی حاوی تناوب‎هایی از ماسه‎سنگ و کمی سنگ‎آهک ماسه‎ای دارای بازوپا ادامه می‎یابد.در محل بُرش الگو، مرز زیرین سازند سرچاهان به دولومیت‎های دانه‎ریز صورتی رنگی است که با سازند باروت (کامبرین پیشین) قیاس شده است، ولی این حد، وضعیت ثابتی ندارد. مرز بالایی سازند سرچاهان نیز ثابت نیست، در محل بُرش الگو، ناپیوسته و با سازند ماسه‎سنگی زاکین، به سن دونین است. به لحاظ سنگواره‎های شاخص مطالعات دیرینه‎شناسی انجام شده به روز و قابل اطمینان است وجود 54 گونة پالینومورف (آکریتارک، کیتینوزوآ، هاگ، اسکلوکودونت) قویدل را قادر ساخته است تا در سازند سرچاهان دو زون زیستی، حاوی گونه‎های آکریتارک شناسایی کند.

به استنـاد کار و همکار (2000 میلادی) گراپتولیت‎های سازنـد سرچاهان شامل زون‎های زیستی leptoichcca, conuolutus و scdgwickii هستند که معرف سیلورین پیشین‎اند.سنگ‎های گراپتولیت‎دار سیلورین زاگرس غنی از مواد آلی است. این باور وجود دارد که سنگ منشأ مخازن گازی افق گروه دهرَم، ردیف‎های سیلورین هستند (افشارحرب، 1380).