سیلورین در ایران

مقدمه

جغرافیای دیرینه و چگونگی پراکنش سنگ‎های سیلورین در ایران این باور را به وجود آورده است که به لحاظ تداوم حرکات شاغولی وابسته به رخداد کالدونین و یا گسترش جهانی یخچال‎ها و افت سطح دریاها، در زمان سیلورین خشکی ایرانزمین وسعت بیشتری داشته و به همین‎رو، در ایران، دورة سیلورین، یک دورة نبود رسوبگذاری است. با این حال، در نواحی محدودی از البرز خاوری، ایران مرکزی و جنوب خاوری زاگرس سنگ‎هایی به سن سیلورین گزارش شده است. به همین دلیل، نبوی (1355) بر این باور است که در پیامد جنبش‎های زمین‎ساختی کالدونی، بخش شمال و شمال باختری ایران به صورت خشکی (خشکی کالدونی) درآمده است.

 مرز خاوری این خشکی از علی‎آباد گرگان آغاز و پس از گذر از سمنان و محلات به زردکوه بختیاری رسیده است. ولی، وجود سنگ‎های سیلورین در تالش، محدودة این خشکی را پرسش‎آمیز می‎سازد.سنگ‎های سیلورین ایران بیشتر شامل شیل، سنگ ‎آهک و ماسه‎سنگی حاوی انواع گراپتولیت، مرجان، بازوپایان، تریلوبیت و کنودونت است که نشانگر محیط‎های رسوبی از نوع کم ژرفا است. یکی از ویژگی‎های سنگ‎های سیلورین ایران، فراوانی سنگ‎های آتشفشانی از نوع بازالت‎های زیردریایی است که تأییدی بر یک مرحلة بازشدگی(Opening Stage) در پوستة کراتونی سکوی پالئوزوییک ایران است. گفتنی است در برخی نقاط ایران (جنوب گرگان، جنوب خاوری زون سنندج – سیرجان)، سنگ‎های آذرین سیلورین نسبت به سنگ‎های رسوبی این زمان گسترش بیشتری دارند.