اردویسین در ایران مرکزی

در گستره‎های وسیعی از ایران مرکزی، سنگ‎های اردویسین شامل نهشته‎های دریایی از نوع شیل، ماسه‎سنگ، مارن و سنگ‎های کربناتی با فسیل تریلوبیت، بازوپا، کنودونت و ... است در ناحیة شیرگشت، روتنر و همکاران (1968) به این انباشته‏‎ها « سازند شیرگشت » نام داده‎اند که سومین سازند از گروه میلا است.بُرش الگوی سازند شیرگشت با ستبرای حدود 1236 متر، ضخیم‎ترین انباشته‎های اردویسین ایران است. بخش زیرین این سازند شامل 57 متر سنگ‎آهک‎های گرهک‎دار با میان‎لایه‎هایی از مارن است که با چند ده متر سنگ‎آهک‎های ماسه‎ای سُرخ‎ فسیل‎دار پوشیده می‎شود. ولی، حجم اصلی سازند شیرگشت را انباشته‎های شیلی و ماسه‎سنگی سبز رنگ تشکیل می‎دهد که میان‎لایه‎هایی از سنگ‎های کربناتی آهکی دارد. بر خلاف دیگر نقاط ایران، در ناحیة شیرگشت گذر کامبرین پسین (سازند درنجال) به اردویسین (سازند شیرگشت) تدریجی است و یک لایه سنگ‎آهک دارای بازوپایان به نام لایه‎های بیلینگ‎لا این دو را از همدیگر جدا می‎سازد. تجمع سنگواره‎های گوناگون، سن اردویسین پیشین تا میانی را برای سازند شیرگشت تعیین می‎کند.جدا از تفاوت‎های درخور توجه ضخامت، ویژگی‎های سنگی سازند شیرگشت کم و بیش در سایر برونزدهای اردویسین ایران مرکزی به ویژه نواحی کلمرد، ازبکوه، جام، انارک، کرمان و 000 حفظ شده است و به همین دلیل در همه جا از نام سازند شیرگشت استفاده می‎شود. خور، تنها ناحیه‎ای از ایران مرکزی است که سنگ‎های اردویسین آن دگرگونی و به سن اردویسین پسین ‎است (آیستوف، 1984).