-
گنبدهای نمکی ترشیری ایران مرکزی
چهارشنبه 8 آبان 1387 13:22
در ایران مرکزی حدود 54 گنبد نمکی وجود دارد که در فروافتادگی های زمین ساختی، کویربزرگ، اردکان، خاور تهران (گرمسار)، قم و میانه برونـــزد دارند. بیشتر این فروافتادگی ها، حوضه های بین قاره ای Intercontinental هستند که به احتمال از ائوسن پایانی (به جز مقطع زمانی الیگوسن – میوسن) تاکنون توسط رسوبات آواری تبخیری...
-
ترشیری در زاگرس
چهارشنبه 8 آبان 1387 13:21
مقدمه در زاگرس، بدون در نظر گرفتن ابعاد و تغییرات ناحیهای رخساره ها، ردیفهای ترشیری را میتوان به دو بخش جدا تقسیم کرد. یکی ترشیری پایینی، به سن پالئوسن تا میوسن پیشین و دوم، ترشیری بالایی به سن میوسن پیشین تا پلیوسن و جوانتر (شکل 6-2). در ترسییر پایینی، دو چرخة رسوبی قابل شناسایی است. یکی چرخة رسوبی جهرم به سن...
-
ماگماتیسم و دگرگونی ترشیری
چهارشنبه 8 آبان 1387 13:18
مقدمه در زمان سنوزوییک، نیروهای فشارشی و تنش های رهایی ناشی از دو رخداد کوهزایی آلپ میانی و پایانی، موجب ماگمازایی شدید در گستره های پهناوری از ایران شده به گونه ای که ماگماتیسم ترشیری با بیش از چند هـزار متر حجم، بیشترین سنگ های ماگمایی ایران را تشکیل می دهند. به همین رو، به سنوزوییک ایران «دوران...
-
کواترنری در ایران
چهارشنبه 8 آبان 1387 13:15
مقدمه اگرچه در پاره ای از گزارش های موجود، کواترنری را «دورانی» از تاریخ زمین دانسته اند، ولی بر اساس مصوبة 1989 انجمن بین المللی علوم زمین IUGS چیزی به نام دوران چهارم زمین شناسی وجود ندارد و کواترنری سیستمی از دوران سوم است که به دو زیرسیستم پلیستوسن و هولوسن تقسیم می شود و لذا استفاده از واژة دوران...
-
مزوزوییک در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:40
مزوزوییک، به عنوان دومین ائون فانروزوییک، حدود 160 میلیون سال از تاریخ کرة زمین (225 – 65 میلیون سال پیش) را به خود اختصاص می دهد. در این دوران، تحولات ژئودینامیکی کرة زمین درخور توجه است، به گونه ای که مزوزوییک را دوران اشتقاق قاره ها و گسترش کف اقیانوس ها نام داده اند.در میانه های تریاس، با نخستین اشتقاق...
-
تریاس در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:39
مقدمه دورة تریاس حدود 35 میلیون سال (230 تا 195 میلیون سال پیش) از تاریخ زمین را به خود اختصاص می دهد. به دلیل سه قسمتی بودن سنگ های تریاس در اروپای مرکزی و آلمان، برای نهشته های نخستین سیستم مزوزوییک از واژة « تریاس » استفاده شده است. در زمین شناسی ایران این باور وجود دارد که سنگ های تریاس ایران به ویژه...
-
تریاس در البرز
سهشنبه 23 مهر 1387 17:38
در کوه های البرز، ناآرامی های زمین ساختی اواخر پرمین موجب پس نشست کامل دریا از سکوی پرمین شده است به گونه ای که به جز چند ناحیه، ردیف های کربناتة تریاس پایینی – میانی با دگرشیبی فرسایشی، سطوح فرسوده شدة پرمین میانی (سازند روته) و یا پرمین بالایی (سازند نسن) را می پوشانند. خاک های فسیل، افق های اکسیده و...
-
تریاس در ایران مرکزی
سهشنبه 23 مهر 1387 17:37
شباهت های سنگی و زیستی ردیف های تریاس ایران مرکزی، با البرز در خور توجه است. به همین رو، همانند کوه های البرز، نهشته های تریاس پایینی – میانی از نوع نهشته های کربناتی نواحی نزدیک به ساحل اند که به طور عموم با سنگ های کهن تر ارتباط ناپیوسته دارند و مرز بالایی آنها نیز همچنان معرف سطوح فرسایشی و پس...
-
تریاس در زاگرس
سهشنبه 23 مهر 1387 17:34
در کوه های زاگرس به ویژه در زاگرس مرتفع، ردیف های منسوب به تریاس رخسارة کربنات های آهکی دولومیتی دارند که به سمت زاگرس چین خورده و خلیج فارس ردیف های تبخیری به آن اضافه می شود. تغییرات سنی این نهشته ها از تریاس پیشین تا تریاس میانی است و تاکنون سنگ هایی که دارای فسیل های شاخص تریاس پسین باشند دیده نشده...
-
رخسارههای استثنایی تریاس ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:33
مقدمه در دو ناحیة آق دربند (کپه داغ) و نخلک (ایران مرکزی)، سنگ های تریاس پایینی و میانی رخساره های سنگی و زیستی ویژه دارند که با سایر نقاط ایران شباهت چندان ندارند. استثنایی بودن رخسارة تریاس آق دربند با نگرش به انباشت در حوضة شمال خاوری ایران (به احتمال حاشیة جنوبی صفحة توران) دور از انتظار نیست. ولی در...
-
ماگماتیسم و دگرگونی تریاس
سهشنبه 23 مهر 1387 17:31
مقدمه در ایران، رژیم آرام رسوبی – زمین ساختی پرکامبرین پسین – پالئوزوییک تا تریاس پسین ادامه داشته است. ولی، در زمان پیش از آشکوب نورین، جنبش های آلپ آغازی (سیمرین پیشین) با چین خوردگی، گسلش، دگرگونی و ماگماتیسم همراه بوده است. سنگ های چین خورده و دگرگونی و همچنین سنگ های آذرین مربوط به حرکات زمین ساختی...
-
ژوراسیک در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:30
مقدمه سیستم ژوراسیک، به طول حدود 60 میلیون سال، نام خود را از کوه های ژورا در مرز فرانسه و سویس گرفته و شامل سه زیر سیستم ژوراسیک پایینی (لیاس)، ژوراسیک میانی (دوگر) و ژوراسیک بالایی (مالم) است. سنگ های لیاس و اوایل دوگر ایران، پیوند نزدیکی با نهشته های تریاس بالا دارند. از سوی دیگر، سنگ های ژوراسیک بالای...
-
ژوراسیک در صفحة ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:30
در صفحة ایران، (سنندج – سیرجان، ایران مرکزی، البرز، آذربایجان)، سنگ های ژوراسیک نشانگر دو چرخة رسوبی بزرگ و جداگانه هستند که مرز آنها به رویدادهای زمین ساختی است. نخستین سیکل رسوبی ژوراسیک به سن ژوراسیک پایینی / میانی و شامل شیل و ماسه سنگ های زغالدار است که در محیط کولابی و مردابی نزدیک به ساحل نهشته شده ...
-
ژوراسیک در ایران مرکزی
سهشنبه 23 مهر 1387 17:28
با نظری بر روابط زمین ساختی، چینه شناسی، نوع رخساره ها و نیز شرایط محیطی، سنگ های ژوراسیک ایران مرکزی تاریخچة سنگی و زیستی مشابه با کوه های البرز دارد، به گونه ای که به جز موارد استثنایی، تفکیک واحدهای سنگ چینه ای ژوراسیک در این دو پهنه (البرز و ایران مرکزی) چندان ضروری نبوده است. به سخن دیگر، همانند...
-
ژوراسیک در زاگرس
سهشنبه 23 مهر 1387 17:25
سنگ های ژوراسیک صفحة زاگرس، به عنوان بخشی از نهشته های دریای تتیس جوان، در مقایسه با دیگر نواحی ایران، در شرایط رسوبی به طورکامل متفاوت بر جای گذاشته شده اند. به همین رو، رخسارة سنگی – زیستی آنها متفاوت از سایر نواحی ایران است. با وجود این، در گسترة وسیع زاگرس، سنگ های ژوراسیک در همه جا هم رخساره نیستند، به...
-
ژوراسیک در کپهداغ
سهشنبه 23 مهر 1387 17:24
سنگ های ژوراسیک کپه داغ، به جز حالت های استثنایی، رخسارة یکسان با سنگ های همزمان در البرز دارند. این شباهت به اندازه ای است که تعیین و حتی برآورد مرز میان کپه داغ و البرز خاوری را دشوار می سازد . در این ناحیـــه، توالی به نسبت ستبــری (گاهــی بیش از 1800 متر) از شیل و ماسه سنگ تیره رنگ به نــام «...
-
مرز ژوراسیک - کرتاسه در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:23
اگرچه در حال حاضر در مورد مرز ژوراسیک و کرتاسه اتفاق نظر جهانی وجود ندارد، ولی با استناد به جدول زمانی تهیه شده توسط اتحادیة بین المللی علوم زمین IUGS ، حد ژوراسیک – کرتاسه در مرز دو آشکوب تیتونین (در زیر) و آشکوب بریازین (در بالا) است . به باور عموم، در ایران، مرز ژوراسیک و کرتاسه با رویداد کوهزایی سیمرین پسین مشخص...
-
ماگماتیسم و دگرگونی ژوراسیک
سهشنبه 23 مهر 1387 17:22
مقدمه ویژگی های سنگی و زیستی ژوراسیک ایران نشانگر چند ناآرامی زمین ساختی است که در بین آنها سه رویداد سیمرین میانی، به سن باژوسین – باتونین، طبسین به سن ژوراسیک پسین و سیمرین پسین به سن ژوراسیک پسین – کرتاسة پیشین از همه مهم تر است. در بین رویدادهای زمین ساختی یاد شده، فاز سیمرین میانی نشانه هایی از چین ...
-
کرتاسه در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:21
مقدمه نام سیستم کرتاسه از سنگ نهشته های گل سفیدی اروپای شمالی گرفته شده که با 75 میلیون سال عمر، طولانی ترین دورة مزوزوییک است . در ایران، مرز ژوراسیک – کرتاسه به خوبی توصیف نشده و باور همگان بر آن است که این مرز با رخداد زمین ساختی سیمرین پسین مشخص می شود که از نوع کوهزایی است. ولی، یافته های نوین نشان می ...
-
کرتاسه در البرز
سهشنبه 23 مهر 1387 17:20
در بیشتر نقاط البرز شمالی، سنگهای پلاژیک همگنی با سنگوارههای تیتونین (ژوراسیک پسین) و نئوکومین (کرتاسة پیشین) وجود دارد که تعیین مرز ژوراسیک – کرتاسه در آنها تنها به کمک یافتههای فسیلی امکانپذیر است. نکتة یاد شده نشان میدهد که در البرز شمالی، گذر از ژوراسیک به کرتاسه، آرام و تدریجی است و به جز ناحیة کلور که...
-
کرتاسه در آذربایجان
سهشنبه 23 مهر 1387 17:18
در گستره های وسیعی از آذربایجان، کهن ترین سنگ های کرتاسه، ردیف های کربناتی اُربیتولین دار، به سن بارمین- آپتین با رخنمون محدود و بسیار پراکنده است که به طور دگرشیب زمین های گوناگون به ویژه رسوب های زغالدار و دگرشکل شدة گروه شمشک را می پوشانند . ردیف های آلبین و جوان تر بیشتر نواحی آذربایجان نهشته ...
-
کرتاسه در بلوک یزد – پشتبادام
سهشنبه 23 مهر 1387 17:17
بلوک یزد – پشت بادام بخش باختری ریز قارة ایران مرکزی است گه توسط گسل های طولی امتداد لغز راستگرد با تحدّب به سمت باختر از دیگر قسمت های ایران مرکزی جدا می شود . در این بلوک، ردیف های تریاس بالا- ژوراسیک میانی (گروه شمشک) به خوبی چین خورده و نشانگر نوعی دگرگونی دینامیک است. دگر شکلی یاد شده و ماگمازایی...
-
کرتاسه در منطقة خور - جندق
سهشنبه 23 مهر 1387 17:15
در گسترة خور – جندق تغییرات زیاد در زمان پیشروی، رخسارة سنگی و ستبرای سنگ های کرتاسه، سبب شده تا در فواصل کوتاه، توالی یاد شده ویژگیهای گوناگون داشته باشند. ناپیوستگیهای رسوبی مکرر از ویژگیهای ردیفهای کرتاسة این منطقه است که میتواند نشانگر ناپایداری حاکم بر حوضة رسوبی باشد. بررسی سنگهای کرتاسة این منطقه، توسط...
-
کرتاسه در بلوک لوت
سهشنبه 23 مهر 1387 17:14
در بلوک لوت به عنوان بخش خاوری ریزقارة ایران مرکزی، سنگهای کرتاسه دو رخسارة متفاوت دارند. در جنوب بیرجند، ردیفهای کرتاسة فلیش گونهاند و همراه با مجموعههای افیولیتی خاور ایران، به صورت ورقهای بُر خورده، و از پهنة فلیشی خاور ایران به حاشیة خاوری بلوک لوت جابه جا شدهاند و در نتیجه جایگاهی نابرجا دارند. در مناطقی...
-
کرتاسه در زاگرس
سهشنبه 23 مهر 1387 17:13
به جز ناحیة شیراز که در آن رسوبگذاری از ژوراسیک تا کرتاسه پیوسته بوده، در دیگر نواحی زاگرس، پس از ایست رسوبی ژوراسیک پایانی، گستره های وسیعی از زاگرس با دریای پیشروندة کرتاسه پوشیده شده است. سنگ های کرتاسة زاگرس رخسارة سنگی یکسان ندارند و در شرایط رسوبی همسان نهشته نشده اند. در ناحیة لرستان، توالی کرتاسه، شیل ...
-
کرتاسه در کپهداغ
سهشنبه 23 مهر 1387 17:13
بررسی دیرینه جغرافیای کرتاسه توسط افشارحرب (1372) نشانگر آن است که به جز بخش شمال باختری کپه داغ (پیرامون گنبدکاووس) که رسوبگذاری دریایی از ژوراسیک به کرتاسه پیوسته است، در دیگر نواحی به ویژه در خاور و جنوب کپه داغ، در اواخر ژوراسیک و آغاز کرتاسه شواهدی از یک خشکی زایی گسترده را می توان دید . به همین رو،...
-
کرتاسه در مکران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:11
در پهنة مکران، سنگ های کرتاسه دو خاستگاه متفاوت دارند. در کربنات های پیش کمانی جداکنندة مکران شمالی از مکران جنوبی، سنگ های کرتاسه بیشتر از نوع کربنات های سکویی به همراه کمی روانه های آتشفشانی هستند. بخش بیشتر سنگ های کرتاسة مکران، آمیزه ای از سنگ های اولترامافیک، مافیک و رسوب های پلاژیک نواحی ژرف...
-
ماگماتیسم و دگرگونی کرتاسه
سهشنبه 23 مهر 1387 17:10
مقدمه یکی از ویژگی های کرتاسة ایران، تأثیر قابل ملاحظة تنش های زمین ساختی است که گاه به صورت فشارشی و گاهی به صورت کشش بوده اند. در حالت های کششی، فرونشست های باریک و عمیق (از نوع تتیس جوان) به وجود آمده که در بسیاری از حالات، تا رسیدن به گوشته پیش رفته است و در نتیجة آن، ضمن تشکیل کافت های درون قاره ...
-
پالئوزوییک در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:09
مقدمه: پالئوزوییــک با طول مدت 340 میلیون سال (از 570 تا 230 میلیون سال پیش) طولانـی تریـن اراتم ( Earathem ) های فانروزوییک است که نام آن از دو کلمة یونانی پالئوس ( Palaios )به معنی دیرینه و زئون ( Zoon ) به معنی موجود زنده مشتق شده و هم ارز فارسی آن واژة «دیرینه زیستی » است. بررسی های دیرینه جغرافیایی نشان...
-
کامبرین در ایران
سهشنبه 23 مهر 1387 17:09
مقدمه پس از شکل گیری سکوی اپی کاتانگایی ایران، از زمان پرکامبرین پسین شرایط تشکیل رسوب های کم ژرفا و همانند فراهم آمده و محل مناسبی برای انباشت رسوب های حاصل از فرسایش فرازمین های گرانیتی و سرزمین های دگرگونی حاصل از رخداد کاتانگایی بوده است.شرایط کولابی – تبخیری پرکامبرین پسین بدون هیچ گونه رویداد...